Konprann sa ki stock market la: Definisyon ak kijan pou antre nan mache sa

Stock market la, oswa mache bousye a, se youn nan pi gwo poto mitan ekonomi mondyal la jodi a. Li pèmèt konpayi yo ranmase lajan pou grandi biznis yo, pandan li ofri envestisè yo opòtinite pou yo vin posede yon pati nan konpayi sa yo epi fè lajan sou envestisman yo.

Kisa Stock Market la ye?

Stock market la se yon espas fizik oswa elektwonik — kote moun achte ak vann aksyon (yon pati nan pwopriyete) nan konpayi ki afiche piblikman sou mache bousye a. Yon aksyon reprezante yon pati nan pwopriyete yon konpayi. Lè ou achte yon aksyon, ou vin tounen ko-pwopriyetè epi ou ka resevwa yon pati nan pwofi konpayi an (yo rele sa dividann) epi ou ka benefisye si pri aksyon an monte.

Gen plizyè gwo bous ki egziste nan mond la, tankou:

• New York Stock Exchange (NYSE) Ozetazini,

• NASDAQ (bous kote anpil konpayi teknoloji afiche),

• Toronto Stock Exchange (TSX) nan Kanada,

• Euronext Paris an Frans, elatriye.

Chak bous gen règ pa li ak orè li ouvè.

Stock market la fonksyone sou de gwo pati :

• Mache prensipal : kote konpayi yo mete aksyon yo disponib pou premye fwa (yo rele sa IPO — Initial Public Offering).

• Mache segondè : kote moun achte ak vann aksyon yo youn ak lòt, san konpayi an pa enplike dirèkteman.

Poukisa envesti nan Stock Market?

Gen plizyè rezon pou envesti nan stock market :

• Fè lajan sou kapital ou pandan tan ap pase,

• Resevwa revni pasif atravè dividann,

• Sipòte devlopman ekonomik ak finanse konpayi ki ap grandi.

Men, envestisman nan stock market gen risk tou: valè aksyon yo ka monte oswa desann, sa depann de sante finansye konpayi an, sitiyasyon ekonomik mondyal la, oswa evènman politik ak sosyal.

Kijan pou Aksede Stock Market?

Jodi a, li vin pi fasil pou moun envesti nan bous gras ak teknoloji. Men prensipal etap yo :

1. Chwazi yon koutye (broker)Yon koutye se yon entèmedyè ki ba ou aksè ak bous la. Sa ka yon bank tradisyonèl oswa yon koutye sou entènèt (tankou Interactive Brokers, TD Ameritrade, eToro, Wealthsimple Trade, elatriye). Ou dwe konpare frè yo, zouti yo, ak fasilite pou itilize platfòm la.

2. Ouvri yon kont envestisman, pou ouvri yon kont, ou bezwen bay enfòmasyon pèsonèl ou (idantite, adrès, sitiyasyon finansye). Gen divès kalite kont :

   • Kont estanda (kont endividyèl oswa kont fanmi),

   • Kont espesyal (pa egzanp nan Canada: REER, CELI pou avantaj taks).

3. Mete lajan sou kont la apre ou fin louvri l', transfere lajan soti nan kont bank ou pou ou ka kòmanse envesti.

4. Fè premye acha ou sou platfòm l'an, ou chèche aksyon ou vle a ak kòd bous li (pa egzanp: AAPL pou Apple Inc.) epi ou pase lòd ou :

   • Lòd sou pri mache a : achte dirèkteman sou pri aktyèl la,

   • Lòd limit: achte sèlman si aksyon an rive nan yon pri ke ou deside achte.

5. Swiv epi ajiste portefèy ou, envesti, mande swivi regilye. Li enpòtan pou divèsifye envestisman ou (pa mete tout lajan ou sou yon sèl konpayi) epi adapte estrateji ou dapre objektif finansye ou ak nivo risk ou kapab sipòte.

   
   

Stock market la se yon motè kle pou ekonomi mondyal la ki bay moun opòtinite pou fè kapital yo grandi. Gras ak teknoloji, nenpòt moun kapab jwenn aksè ak stock market fasil jodi a. Men, avan ou envesti, li esansyèl pou ou edike tèt ou byen, fikse objektif ou, epi konprann risk ki asosye ak envestisman.

Dorvil Jean-Ronel, 29 avril 2025

Clicker ici pour inscrire a la formation "Mes premiers pas avec l'IA"